Spawanie to proces obarczony wieloma potencjalnymi problemami – szczególnie tam, gdzie nie jest możliwe zastosowanie automatów. Na czym polegają badania nieniszczące spoin? Co warto o nich wiedzieć i do czego służą? O tym dowiesz się z naszego tekstu.
Badania nieniszczące spoin pozwalają szybko i zaskakująco skutecznie ocenić, czy gotowa spoina – lub ta już będąca w eksploatacji – nie zawiera pęknięć (także tych mikro) i innych wad (np. braku przetopu, nadtopień). Takie wady, choć mogą wydawać się niepozorne, w dłuższej perspektywie są bardzo istotnym zagrożeniem dla użytkowników konstrukcji lub elementu. Sprawdź zatem, kto wykonuje takie badania!
Dlaczego należy przeprowadzać badania nieniszczące spoin?
Badania nieniszczące spoin są bardzo ważne (a często wręcz narzucane przez prawo i odbiorców) w przypadku konstrukcji i elementów, które pracują pod ciśnieniem lub przenoszą obciążenia. To między innymi zbiorniki ciśnieniowe, rusztowania lub inne konstrukcje narażone na obciążenia, statyczne lub dynamiczne.
Spoina to z założenia i definicji trwałe połączenie dwóch materiałów, najczęściej stalowych (choć spawane są także tworzywa sztuczne, stopy metali, a nawet drewno). Niestety w trakcie spawania mogą powstać wady, także niezauważalne gołym okiem, które mogą decydować o bezpieczeństwie użytkowników. W przypadku konstrukcji, które nie będą „pracować”, poskutkuje to najwyżej defektem wizualnym lub uszkodzeniem mechanicznym, które nie zagrozi nikomu (na przykład spawane przęsła płotu), jednak w przypadku barierek ochronnych czy rusztowań wadliwa spoina może doprowadzić do poważnego wypadku!
Kto wykonuje badania nieniszczące spoin?
Za badania NDT (ang. Non-Destructive Testing) odpowiedzialni są inspektorzy NDT. To wykwalifikowani specjaliści, którzy dysponują uprawnieniami pozwalającymi na przeprowadzanie badań NDT konkretnymi metodami. Tacy specjaliści wystawiają też odpowiednie dokumenty, które poświadczają o tym, że nie znaleziono wad w badanej konstrukcji lub wręcz przeciwnie – znaleziono, a raport wskazuje ich rodzaj oraz umiejscowienie.
Uprawnienia personelu badawczego NDT (który zatrudniany jest w firmach takich jak Technic Control) są 3-stopniowe.
- personel 1. stopnia odpowiada za przygotowanie i wykonanie badań wg instrukcji;
- personel 2. stopnia jest odpowiedzialny za opracowanie instrukcji oraz ocenę wyników badań;
- personel 3. stopnia to osoby, które sprawują bezpośredni nadzór nad badaniami, zatwierdzają instrukcje oraz – jeśli istnieje taka potrzeba – opracowują procedury badań. To także specjaliści, którzy mogą ocenić samo przygotowanie procesu produkcyjnego, a także zweryfikować rzetelność dostawców komponentów, jeśli te ostatnie są przyczyną występujących wad.
Personel odpowiedzialny za badania nieniszczące spoin musi nie tylko posiadać odpowiednie uprawnienia, lecz także mieć szeroką wiedzę o normach ISO oraz przepisach z obszaru NDT. Oznacza to, że aby wykonywać obowiązki inspektora jakości NDT, konieczne są konkretne predyspozycje i gotowość na przyswojenie naprawdę dużej porcji wiedzy zarówno teoretycznej, jak i praktycznej.
Badania nieniszczące spoin – na czym polegają?
Sama spoina może być poddana ocenie na kilka różnych sposobów. Najpopularniejszym i najtańszym (ale też najwolniejszym – inspektor może dokonywać oceny tylko jednej spoiny w danym czasie) jest metoda wizualna. Polega na ocenie z użyciem tzw. gołego oka, wspartego podstawowymi przyrządami optycznymi (lupą czy endoskopem dla trudniej dostępnych miejsc).
Dokładniejsze są:
- metoda penetracyjna;
- metoda magnetyczno-proszkowa.
Ta pierwsza oznacza wprowadzenie w ubytki lub mikroszczeliny barwnika, który reaguje po kontakcie z wyzwalaczem, z kolei druga polega na rozsypaniu na spoinie proszku, który układa się zgodnie z liniami pola magnetycznego (po jego wzbudzeniu w materiale). Wszelkie nieciągłości i pęknięcia powodują zaburzenie rozchodzenia się pola magnetycznego, co zmieni ułożenie proszku.
Jak widać, badania nieniszczące spoin mają bardzo duże znaczenie dla bezpieczeństwa użytkowników badanych konstrukcji. Ich odpowiednie przeprowadzenie pozwoli odpowiednio wcześnie wykryć wady, które w przyszłości mogłyby skutkować poważną awarią!
Zobacz także:
- Badania NDT – dlaczego warto je przeprowadzić?
- Badania nieniszczące – kontrola jakości, która pozwala zadbać o bezpieczeństwo
- Na czym polega badanie termowizyjne i ile kosztuje?
- Jakie rodzaje dwuteowników są dostępne na rynku stali? Oto co warto o nich wiedzieć!
- Czym palić w kominku zamiast drewna
