Badania nieniszczące to w ostatnich latach coraz prężniej rozwijający się segment usług dla przemysłu. Nic dziwnego – te nieinwazyjne metody pozwalają na szybką i skuteczną ocenę elementu lub złącza spawanego pod kątem występowania defektów.
Szczelność konstrukcji używanych w energetyce i ciepłownictwie jest szczególnie ważna. To właśnie tu można znaleźć wiele instalacji, które pracują pod wysokim ciśnieniem. Nie bez znaczenia są także rury, w których znajduje się gorąca woda lub para wodna – nieszczelność rur może w najlepszym razie doprowadzić do spadku wydajności całej instalacji, ale znacznie częściej będzie przyczyną poważnych awarii. Czym są badania nieniszczące i dlaczego są tak istotne w przypadku konstrukcji spawanych?
Badania nieniszczące – co można dzięki nim wykryć?
Same badania nieniszczące dzielą się na dwa rodzaje:
- badania powierzchniowe (wizualne, penetracyjne, magnetyczno-proszkowe);
- badania objętościowe (radiograficzne, ultradźwiękowe).
Sam rodzaj metody jest dobierany w zależności od tego, co jest przedmiotem badań (największe znaczenie ma przede wszystkim rozmiar elementu), a także materiału, z którego wykonano badaną rzecz. Duże znaczenie ma też czynnik ekonomiczny oraz to, w jakich warunkach będzie pracować badany element. W przypadku elementów niekrytycznych nie jest konieczne wykonywanie najdroższych badań objętościowych.
Jakie są metody badań nieniszczących?
- Badania wizualne VT – polega na ocenie za pomocą gołego oka i podstawowych przyrządów optycznych (lupa, endoskop). Ocena jest dokonywana bezpośrednio przez specjalistę, więc metoda ta jest obarczona dużym ryzykiem błędu.
- Badania penetracyjne PT – na badany element nakładany jest penetrant, który po utrwaleniu usuwa się z powierzchni. Substancja pozostaje w zagłębieniach i reaguje w wyniku kontaktu z wyzwalaczem. Kontrastowa barwa pozwala na szybką ocenę charakteru i rozległości wad powierzchniowych. Zaletą metody jest możliwość jej użycia z niemal każdym materiałem (należy zwrócić uwagę, czy penetrant nie uszkodzi badanego materiału).
- Badania magnetyczno-proszkowe MT – w badanych złączach wzbudzane jest pole magnetyczne. Strumienie magnetyczne zmieniają swój układ w miejscach, gdzie znajdują się wady (nieciągłości, niezgodności), dzięki czemu proszek magnetyczny znajdujący się na powierzchni badanego złącza zmienia swój układ. Metoda ta pozwala także na wykrywanie wad znajdujących się pod powierzchnią, ale do głębokości zaledwie ok. 2 milimetrów.
- Badania ultradźwiękowe UT – to metoda, która pozwala na wykrywanie wad materiałowych także w głębi materiału. Do tego wykorzystywana jest fala dźwiękowa, która rozchodzi się w materiale. Wszelkie nieciągłości (pustki, pęknięcia, porowatość) sprawią, że fala zostanie odbita w kierunku detektora.
- Badania radiograficzne RT – klasyczna wersja tej metody to po prostu prześwietlenie złącza i utrwalenie wyniku na specjalnej błonie. Niestety nie pozwala to określić głębokości wad. Udoskonaleniem tej metody jest badanie tomograficzne, które pozwala uzyskać trójwymiarowy obraz badanego materiału, a tym samym ocenę położenia i głębokości wad.
Badania nieniszczące w energetyce
Elementy eksploatowane w systemach energetycznych i cieplnych zazwyczaj narażone są zarówno na wysokie temperatury, jak i duże ciśnienie. Takie warunki sprawiają, że konieczna jest okresowa kontrola instalacji – to niezwykle istotne przede wszystkim w przypadku kotłów ciśnieniowych, zbiorników i rurociągów. Wczesne wykrycie wad (pęknięć czy ogniw korozji) pozwoli na odpowiednio szybkie wdrożenie działań zapobiegawczych i naprawczych.
Badania nieniszczące to tanie i skuteczne sposoby na wykrycie problemów w materiale, zanim te dadzą o sobie znać. Nawet drogie metody badań objętościowych kosztują naprawdę niewiele w porównaniu do kosztów awarii i zniszczenia instalacji oraz przerwania pracy. Na rynku znajduje się wiele profesjonalnych laboratoriów i firm, które oferują przeprowadzenie tego typu badań.
Zobacz także:
- Badania nieniszczące spoin – dlaczego są ważne i na czym polegają?
- Badania NDT – dlaczego warto je przeprowadzić?
- Laboratorium Wzorcujące – czym się zajmuje?
- Głębokościomierze – jak rozpoznać dobre i do czego się przydają?
- Jak oszczędzić na ogrzewaniu domu lub mieszkania
